Wat is de ziekte van Alzheimer?

De ziekte van Alzheimer, wat is het precies?

De neuroloog Aloïs Alzheimer was de eerste arts die de ziekte in 1906 diagnosticeerde. Deze degeneratieve ziekte kenmerkt zich door een progressief verlies van het geheugen en de cognitieve functies, met uiteindelijk gedragsstoornissen als resultaat. In België zijn er inmiddels al 180.000 personen die aan de ziekte lijden.De ziekte van Alzheimer wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van seniele plaques (letterlijk: ouderdomsvlekken) en degeneratie in de hersenschors. Het gaat dus om een verandering van hersencellen.

Wat zijn de symptomen van de ziekte van Alzheimer?

De ziekte van Alzheimer kenmerkt zich door:

- geheugenverlies met betrekking tot recente gebeurtenissen

- verlies van het besef van tijd

- verlies van het besef van ruimte,

- moeite om voorwerpen te herkennen,

- agressie en rusteloosheid.

Bij dementie merken we een plotseling verlies van geheugen op, maar ook symptomen van een beroerte, een verandering in de manier van lopen, een snel verlies van controle over de blaas of darmen en plotselinge lachbuien of tranen.

In de geneeskunde worden de kenmerken van de ziekte van Alzheimer over het algemeen de “vier A's” genoemd: Amnesie, afasie, agnosie en apraxie.

De 4 A’s van de ziekte van Alzheimer 

Amnesie:

Het geheugen wordt als eerste aangetast, waardoor de patiënt geen nieuwe gebeurtenissen kan registreren. Hij zal zich nieuwe dingen die hij meemaakt niet meer herinneren.

Ons advies: In dit stadium van de ziekte raden wij aan om het geheugen van de patiënt te stimuleren door middel van verschillende activiteiten en geheugensteuntjes.

Afasie:

Er treden taalproblemen op waardoor communiceren steeds lastiger wordt. Soms trekt de patiënt zich terug en weigert hij te praten.

Ons advies: Stel activiteiten voor die de taal te stimuleren: woordspelletjes, kruiswoordpuzzels … U kunt ook aan de woordenschat en spreekvaardigheden werken met kaarten, prentenboeken, …

Apraxie:

Onhandigheid bij het uitvoeren van handelingen, wat gepaard gaat met het verlies van gevoel. De patiënt kan niet meer zelf eten of voor zichzelf zorgen. Hij heeft hulp nodig bij zijn dagelijkse handelingen.

Ons advies: Ondersteun bij eenvoudige handelingen, maar neem deze taken niet over. Leg bijvoorbeeld de vork in de hand van de patiënt in plaats van hem te vragen om te eten.

Agnosie:

De patiënt herkent zijn omgeving niet meer. Hij verkeert in een toestand van extreme mentale verwarring. Hij kan onverschillig, stil of agressief worden. Na verloop van tijd wordt de patiënt bedlegerig.

Ons advies:

Mensen met de ziekte van Alzheimer die lijden aan visuele agnosie kunnen geen gezichten of voorwerpen om hen heen herkennen. Andere zintuigen, zoals het de tastzin en het gehoor, kunnen dit gebrek wel compenseren. Het aanraken van een voorwerp kan daarom een ​​patiënt helpen. Door een bekende stem te horen, kan hij een familielid of bekende herkennen.

Zoekt u eenwoonzorgcentrum met een gespecialiseerde afdeling voor alzheimerpatiënten, bij u in de buurt en passend bij uw budget? Neem dan vrijblijvend contact op met onze adviseurs gerontologie via telefoonnummer: 02 318 13 95. 

Wanneer spreken we van dementie?

We spreken van dementie als de mentale capaciteiten van de persoon geleidelijk aan afnemen. Dementie beïnvloedt de intellectuele en sociale vaardigheden zodanig dat de ziekte de patiënt in het dagelijkse leven hindert. De ziekte kan ook de herinneringen en het beoordelingsvermogen van de persoon aantasten. Daarnaast kan dementie een verlies van het besef van tijd en ruimte veroorzaken en de persoonlijkheid veranderen.

De ziekte van Alzheimer is niet alleen de meest voorkomende vorm van dementie, het is ook de bekendste. De ziekte treft ongeveer 5% van de 65-plussers. Het manifesteert zich vaker bij ouderen dan bij jongeren. Het overkomt 20 tot 25% van de mensen die ouder zijn dan 80 jaar.

Hoe wordt de diagnose “Alzheimer” gesteld?

Als u bepaalde signalen opmerkt die op de ziekte van Alzheimer duiden, moet u meteen contact opnemen met de huisarts. Signalen zijn bijvoorbeeld: geheugenverlies, taalproblemen, verlies van besef van ruimte of tijd, of regelmatig dingen kwijtraken. Praat met de arts over de signalen die u denkt op te merken. Zo kan hij een eerste inschatting van de situatie maken en u vervolgens begeleiden bij de stappen die u moet ondernemen. Indien nodig, verwijst de arts u door naar een specialist.

Waarom verstoort de ziekte van Alzheimer het familieleven?

Bij de ziekte van Alzheimer raakt de patiënt niet alleen geleidelijk aan de herinneringen aan recente gebeurtenissen, bekende gezichten en het gevoel voor richting kwijt. Deze degeneratieve ziekte zet ook het leven van zowel de patiënt als hun mantelzorgers op zijn kop.

Echtgenoten en kinderen zien beetje bij beetje hun geliefde geestelijk en lichamelijk achteruitgaan en van gedrag veranderen zonder het te begrijpen. Binnenkort zullen ze oplettender moeten zijn om de veiligheid te garanderen van deze moeder of vader die hen niet meer herkent en soms probeert weg te lopen. Later zullen ze hem eten moeten geven, aankleden, wassen en voor hem zorgen zoals hun eigen kind. Alzheimer draait de rollen om en verstoort binnen het koppel de intimiteit tussen man en vrouw.

Het verlies aan zelfstandigheid verschilt erg per persoon. De ziekte duurt meestal ongeveer tien jaar. Maar hoe eerder de ziekte optreedt, hoe sneller de achteruitgang plaatsvindt. Als het gaat om geheugenverlies en problemen met praten, begrijpen en het gedrag, dan moet men waakzaam zijn, maar is thuiszorg nog heel goed mogelijk. In het geval van thuiszorg wordt er een persoonlijk zorgleefplan voor de patiënt uitgewerkt.

Wat is een zorgleefplan?

Zodra de diagnose is gesteld, wordt er onmiddellijk een zorgleefplan opgesteld. In het plan worden maatregelen voor de patiënt en zijn familie opgenomen. Denk hierbij aan:

- Thuishulp om de patiënt bij te staan ​​in zijn dagelijks leven en om de eventuele mantelzorger te ontlasten.

- Psychologische ondersteuning om de patiënt en zijn familieleden te helpen bij het accepteren van de ziekte en om eventuele angst voor de toekomst weg te nemen.

- Contact met een patiëntenorganisatie om een sociaal leven behouden.

- Deelname aan geheugentrainingen in woonzorgcentra en ziekenhuizen.

- Inzet van een logopedist bij belangrijke spraakstoornissen.

- Inzet van een ergotherapeut, een psychomotorische therapeut en een kinesitherapeut om de gedesoriënteerde patiënt te helpen op psychomotorisch vlak.

- Invoering van juridische maatregelen, voogdijschap, curatorschap enzovoorts. Deze maatregelen zijn belangrijk om de kwetsbare patiënt te beschermen en hem te helpen​​om zijn eigendommen te beheren en zijn lopende zaken af te handelen.

De onmisbare mantelzorger

Na het ontstaan van de ziekte van Alzheimer komt alle zorg terecht op de schouders van de mantelzorger. In twee van de drie gevallen is deze mantelzorger de echtgenote van de patiënt. Soms is het de echtgenoot, in het beste geval met ondersteuning van hun kinderen. De mantelzorger waakt dag na dag over het welzijn en de veiligheid van zijn of haar geliefde met Alzheimer, vooral wanneer de ziekte zich verder ontwikkelt.

De mantelzorger moet de alzheimerpatiënt nauwlettend in de gaten houden om weglopen en onverwachte uitstapjes te voorkomen. De mantelzorger moet de patiënt helpen bij het kiezen van zijn kleding, helpen met eten en helpen met wassen. De mantelzorger moet de patiënt genegenheid bieden ... De lijst is lang en veel mensen besteden gemiddeld 6,5 uur per dag aan deze taak. Als de patiënt afhankelijker wordt, komt deze zorg neer op permanente hulp, dag en nacht, 7 dagen per week.

DeAlzheimer Liga Vlaanderen probeert mantelzorgers op verschillende manieren ondersteuning te bieden. Mantelzorgers vinden bij de Liga herkenning, actuele informatie over de ziekte en de behandelingen en onschatbaar advies over hoe met de ziekte om te gaan. Met Alzheimer Phone National biedt de Alzheimer Liga de betrokkenen een luisterend oor en geeft de organisatie telefonisch advies aan families. Dit gratis telefoonnummer 0800 15 225 is elke werkdag bereikbaar van 9 uur tot 21 uur. U kunt ook mailen naar hulpvragen@alzheimerligavlaanderen.be

Hoe gaat u om met een alzheimerpatiënt?

Niet alleen de ziekte is een beproeving, ook leven met een alzheimerpatiënt is een zware belasting. Een mantelzorger voelt zich vaak machteloos als deze zijn levenspartner of familielid elke dag ziet veranderen. De mantelzorger heeft te maken met een aanzienlijke overbelasting om de alzheimerpatiënt te steunen ​​bij de dagelijkse handelingen. Wat kunt u doen?

Enkele handige tips om met een alzheimerpatiënt om te gaan.

 - Neem geen taken over, vooral niet als uw dierbare zich nog in de beginfase van de ziekte bevindt. Help de persoon door hem te begeleiden, maar laat hem zoveel mogelijk zelfstandig doen. Het is ook beter om handelingen uit te voeren die eenvoudig en gemakkelijk zijn. Misschien is uw familielid nog steeds in staat om zich aan te kleden, maar vindt hij het moeilijk om kleding te kiezen. Stel hem in dit geval voor om bijvoorbeeld een bepaald grijs poloshirt en een bepaalde broek aan te trekken, afhankelijk van het weer. Laat hem die kleding vervolgens zelf aantrekken.

- Probeer de persoon niet de hele tijd tegen te spreken. Daar is natuurlijk geduld voor nodig, maar houd er rekening mee dat hij het niet expres doet. Uw gedrag kan de situatie erger maken en hem verder uit zijn evenwicht brengen. Dit is makkelijker gezegd dan gedaan, maar het is heel belangrijk voor uw gemoedsrust.  

·    Concentreer u op het voornaamste, de veiligheid van de persoon. Om het risico op vallen als gevolg van het verlies van besef van ruimte te vermijden, is het erg belangrijk dat de patiënt zich in een veilige omgeving kan verplaatsen. Haal tapijten, wankele meubels en elektriciteitsdraden weg, zodat hij gemakkelijker zelfstandig kan rondlopen. Laat de deuren niet openstaan ​​en ga met hem mee op stap.

·     Zorg voor een herkenbare omgeving, verander zijn gewoonten niet. Herkenning biedt de patiënt houvast en stelt hem gerust als andere dingen voor hem zo verwarrend worden.

·    Vermijd spanning of nieuwe situaties die de patiënt van streek maken. Wanneer u bezoek krijgt, familie of vrienden, leg hem dat uit. Neem de tijd om elke persoon in hun context te plaatsen: "Dit is mevrouw X die hij bij die en die gelegenheid, op die plaats, op dat moment heeft gezien". Herhaal de voornamen, maar maakt u zich niet druk als hij ze niet meer weet. Als de patiënt zich realiseert wat er met hem aan de hand is, wordt hij juist angstig of zelfs agressief. U kunt hem beter geruststellen.

·         Spreek langzaam en formuleer uw vragen op een duidelijke manier die gemakkelijk te begrijpen en te verwerken is. Als de patiënt een verwarrend antwoord geeft, laat dit gewoon gebeuren …

·         Help de patiënt met eten als hij dat niet meer kan. Als de ziekte ernstiger wordt, is het risico op ondervoeding groot. Kies voor kleine hoeveelheden, gepureerd of gemengd met een gerecht dat hij vroeger lekker vond.

·         Bied de patiënt genegenheid en spaar zijn gevoelens. Ook al worden zijn beoordelings- en denkvermogen aangetast, zijn emoties blijven sterk aanwezig, ook in een vergevorderd stadium van de ziekte. Uw echtgenoot of familielid blijft vreugde, woede, angst, liefde en verdriet aanvoelen en reageert hierop, ook al merkt zijn omgeving dat niet echt op.

·         Schakel af en toe hulp in zodat u op adem kunt komen. Trek uzelf soms even terug en zoek steun bij andere mantelzorgers via een patiëntenorganisatie. Praat eens met een psycholoog. Gesprekken met een psycholoog kunnen u helpen om met meer zelfvertrouwen met de situatie om te gaan.

·         En wat als het mij zou overkomen? Als u het even niet meer ziet zitten en erover denkt ermee te stoppen, stel uzelf dan deze vraag. Vaak weet u dan weer waarvoor u het allemaal doet …

Intimiteit en liefde is niet alleen mogelijk, het is ook bevorderlijk voor u beiden. Na de diagnose komt het vaak voor dat de relatie een moeilijke periode van vervreemding, angst en gebrek aan verlangen doorgaat. Liefde en intimiteit zijn niet alleen belangrijk voor de patiënt, maar ook voor degene met wie hij zijn leven deelt. Later, wanneer de ziekte erger wordt en praten niet meer mogelijk is, blijven intimiteit, genegenheid, glimlachen, lieve woorden en knuffels soms de effectiefste manieren van communicatie.

Wat moet u doen als een alzheimerpatiënt wegloopt?

Bel zo snel mogelijk 101 of 112 en geef zijn signalement door. Denk aan kleding, huidskleur, lengte, leeftijd, baard/snor, bril, schoenen.

- Zorg voor een recente foto om de patiënt goed te kunnen identificeren.

- Zoek in de directe omgeving. Als er snel wordt gestart met zoeken, worden de meeste patiënten gevonden tussen de 500 en 2000 meter van de plaats van verdwijning.

- Wanneer u elkaar weer terugvindt, word dan niet boos, maar probeer de patiënt gerust te stellen en genegenheid te tonen.

Hoe lang kunt u een alzheimerpatiënt thuis laten wonen?

Soms is de emotionele belasting zo zwaar dat de mantelzorger de zorg niet meer aankan. Wanneer de alzheimerpatiënt permanente zorg en hulp nodig heeft, is de verhuizing naar een woonzorgcentrum het beste voor zijn welzijn en veiligheid. Rusthuizen Plus ontvangt duizenden verzoeken tot opname in een woonzorginstelling. Elke keer proberen onze adviseurs gerontologie een geschikte locatie te vinden die de medische en sociale opvang kan bieden die de desbetreffende alzheimerpatiënt nodig heeft.