Onderhoudsplicht bij verblijf in een woonzorgcentrum: hoe werkt het?

Onderhoudsplicht bij verblijf in een woonzorgcentrum

Hoewel het zorg dragen voor oudere familieleden vaak als een natuurlijke plicht wordt gezien, regelt de wet bepaalde verplichtingen van familieleden tegenover hun oudere familielid en andersom. Deze wettelijke verplichting is in het leven geroepen om ouderen te beschermen en ervoor te zorgen dat zij in hun levensonderhoud kunnen voorzien. De onderhoudsplicht wordt bijvoorbeeld gebruikt om een bejaard familielid te helpen om de verblijfskosten in een woonzorgcentrum te betalen als hun inkomen ontoereikend is. De bijdrage kan worden uitbetaald aan de betrokkene of rechtstreeks aan het woonzorgcentrum waar hij of zij is ondergebracht.

Wie zijn volgens de wet onderhoudsplichtig?

De wet bepaalt op welke familieleden een beroep zal worden gedaan, als iemand in de familie hulp nodig heeft. Niet alle familieleden zijn onderhoudsplichtig. Broers en zussen hebben bijvoorbeeld niet de plicht elkaar te steunen. Ook tantes en ooms zijn niet verplicht om hun nichten en neven te steunen.

Onderhoudsplichtig zijn:

- echtgenoten, echtgenotes, ex-echtgenoten, ex-echtgenotes, wettelijk samenwonenden
- kinderen en kleinkinderen
- geadopteerde kinderen en hun adoptieouders
- ouders en grootouders
- schoonzonen, schoondochters en schoonouders
- kinderen onder onofficiële voogdij en informele voogden

Hoe werkt de onderhoudsplicht?

Wanneer iemand financiële bijstand nodig heeft omdat hij of zij niet over voldoende middelen beschikt om voedsel, kleding, onderdak of om bijvoorbeeld een verblijf in een woonzorgcentrum te betalen, kan hij of zij om een onderhoudsuitkering verzoeken. Allereerst wordt bekeken of een minnelijke schikking getroffen kan worden. Dit betekent dat de aanvrager probeert om met zijn of haar familieleden tot een overeenkomst te komen over het bedrag dat voor het levensonderhoud van de aanvrager nodig is. Als zij niet tot een minnelijke schikking kunnen komen, zal de aanvrager zich moeten wenden tot de familierechtbank. In dit geval zal de rechter beslissen over een eventuele onderhoudsverplichting en over het bedrag dat elke onderhoudsplichtige zal moeten uitkeren op basis van zijn of haar inkomen.
Ook als een oudere persoon niet in staat is de kosten van het verblijf en de verzorging in een woonzorgcentrum te betalen en het Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW) moet tussenkomen om in de kosten bij te dragen, dan kan deze persoon soms eerst een beroep doen op eventuele onderhoudsplichtigen.

Kan de onderhoudsuitkering die is betaald aan een familielid worden afgetrokken van de belasting?
Wanneer er alimentatie wordt betaald, bijvoorbeeld om een bejaard familielid te helpen bij het bekostigen van het verblijf in een woonzorgcentrum, kan deze onder bepaalde voorwaarden van de belasting worden afgetrokken. 80% van het betaalde onderhoudsgeld is namelijk aftrekbaar van het totale netto-inkomen van de onderhoudsplichtige.

Onder welke voorwaarden kunt u het betaalde onderhoudsgeld van de belasting aftrekken? Om een onderhoudsuitkering van de belastingen te kunnen aftrekken, moet tegelijkertijd aan de volgende voorwaarden zijn voldaan:
1. De uitkering moet zijn betaald op grond van een vrijwillige wettelijke onderhoudsplicht of naar aanleiding van een rechterlijke beslissing;
2. De begunstigde moet behoeftig zijn;
3. Het onderhoudsgeld wordt regelmatig uitbetaald (bv. wekelijks, maandelijks, driemaandelijks...);
4. De betaling van het onderhoudsgeld moet worden gerechtvaardigd aan de hand van de daarbij behorende bewijsstukken:
- bewijs van betaling, bankafschriften
- bewijs van betaling in natura, in beperkte gevallen. Voorbeeld: gratis gebruik van het huis.

Opmerking: Het onderhoudsgeld dat de begunstigde ontvangt wordt gezien als inkomen en is dus belastbaar.

Als u een verhuizing woonzorgcentrum overweegt of als u informatie zoekt over mogelijke financiële steun, dan kunt u gratis contact opnemen met onze adviseurs gerontologie op 02 318 04 78.